Mejuah-juah.   Rudang Rakyat Sirulo Comunity    Mejuah-juah.
    <--> MEJUAH-JUAH <-->

    Saturday, June 18, 2011

    Turi-turin Anak Ginting Manik Mergana Kukenjahe



    I bas karaben wari paksa surutna matawari, ngalo-ngalo rehna berngi, paksa si juma nari mulih ku rumah. Terbegi me sora tangis teriluh arah jabu Ginting Manik Mergana, em kapken beru Sembiring Kembaren anak singuda tangis teriluh erdire-dire natap-natap perbulangenna Ginting Manik Mergana sienggo lawes nadingken ia.
    Tading me beru Sembiring Kembaren e ras Ginting Mergana si waluh bulan denga tubuh ku doni.

    Tande warina, tangis ngandung la erngadi-ngadi piah ‘nggo sampur iluh i mata natap anak Ginting Mergana beberekel Kembaren si tading melumang. Tapi ibas paksa si e, anak kuta sini i arak-arak guru mbelin Karo-karo Karosekali Mergana reh ngadap ku jabu Ginting Mergana, mindo gelahna tinusur Ginting Mergana e i tangkuhken jadi Pengulu i tengah-tengah rakyat sirulo kuta Simalem aminna langabo dem umurna. Tapi bagi semalna, tinusur pengulu e secara turun-temurun mangku jabaten pengulu i bas kuta e.

    “O, Kalimbubu kami Ginting Manik Mergana” nina Karosekali Mergana si Guru Mbelin bagepe anak beru tua Ginting Manik.

    “Kai nge maksud ukur’du o, kam anak beru kami Karo-karo Mergana makana reh kam rikutken anak kuta ku jabu Ginting Mergana enda?” erpenungkun Ginting Mergana namdangi anak beruna Karosekali Mergana sih reh ngarak-ngarak anak kuta simalem ku jabu Ginting Manik Mergana.

    “Sentabikel aku. Bagenda nge Kalimbubu kami.!” Sambungna: “Sieteh maka piga-piga wari sienggo lewat Pengulunta Ginting Manik Mergana enggo lawes ngadap ku Dibata.”

    “Payo!” jawab Ginting Mergana. I sambungna ka salu erpenungkun, nina:  “Jadi! Kai nge sura-surandu kerna si e?”

    “ Sieteh maka adi mate entahpe lanai kuh Bapa Kuta e, jabatenna e i susurken ku tinusurna. Bagem sura-rura kami o, Kalimbubu kami! Enggo me kuakap i angkaindu.”

    “Hm...” kentisik Ginting Mergana sini kapken sembuyak Merga Ginting Manik (Pengulu) sienggo lawes teridah ertimbang-timbang. “Ku angka nge maksud’du e o, anak beru kami Karosekali Mergana.” Sambungna’ka: “Tapi, Bagi sini i idah maka Ginting Mergana sini i pupus sembuyaken kami Ginting Manik Mergana lengabo genep umurna setahu pe., bage pe peragin kami beru Sembiring Kembaren sini i tadingken, akap kami labo ngasup nggantiken dahin sini i tadingken perbulangenna emkapken sembuyak kami.”

    “Payokel kata’du e, Kalimbubu kami!” nina ka: “engggo kapken sue arih kami bagepe ras kerina anak kuta maka iangkat me kalimbubu Ginting Manik Mergana e jadi Bapa Kuta i kuta Simalem enda amin gia umurna nguda denga, sabab bagi semalna enda silakoken nai-nai nari.”

    “Ikh! Uga ka nge bahandu e o, Karosekali Mergana?” tepis Ginting Mergana. “Labo atan bage! Anak si kitik denga sibahan me jadi Bapa Rakyat Sirulo bas kuta Simalem enda! Payo kin pengakapdu e?” sambungna ka: “Uga nge ia kari banci ngelindungi rakyatna sebelang-belang kuta ras kesain, bagepe asuh-asuhen i mbal-bal adina ngerana ras tedis kin pe langabo ia beluh? Nggo silang-lang kuakan bahandu e!”
                                                                                                        
    “Sentabi kalimbubu kami. Payokel katadu ena! Tapi, nina ukur kami anak e me sipantasna jadi Bapa Kuta i kuta Simalem enda.” Lanjutna: “Angka kami nge maksuddu e, maka ningen kami: bicara anak enda genduari si tangkuhken jadi Penghulu i kuta Simalem enda, tetap nge sibahan si mangkusa. Nandena entahpe si sembuyaken bapana sini akap kita cocok, seh pepagi mbelin anak enda maka ia sepenuhna ngelakoken pendahin kepengulunna bagi arusna. Uga akapdu kalimbubu Ginting Manik Mergana.?” 

    “Adi bagekin akap’du sipayona anak beru kami, bage me silakoken!”


    ********************

    “O, Bapa Manik! Engkai maka alokendu saja ranan Karosekali Mergana oh ndai? Aturna min ranandu nge man beginken ras i lakokenna!” nina kemberahen Ginting Mergana.

    “Engkai maka bage nindu o, Nande Manik?”erpenungkun Ginting Mergana nandangi ranan ndeharana.

    “Kam! Atek la i eteh’du maka Kalimbubu e seri kapken ras dibata doni, maka rusur nge i kataken dibata sini i idah.

    “ Ikh! Langa kap kuangka kai maksud’du e.”

    “Motukel kuakap kam o, bapa Manik! Kam kapken sembuyaken Ginting Manik Mergana si enggo lawes ndai, bagepe kalimbubu Karosekali mergana oh. Jadi, sipantasna ranandu me man beginken, bagepe adi pengakapku kam nge si pantasna jadi Bapa Kuta i tengah-tengan kuta Simalem enda o, bapa Manik!”

    Piga-piga paksa teridah Ginting Mergana e bagi tempa-tempa mbages perukurenna. Mondar-mandir i tengah-tengah jabu.

    “Payokel nina Eda ena o, turang Ginting Mergana!” rempet reh beru Ginting turang Ginting Mergana. Nina ka: “aku pe labo kuakap atan ranan Karosekali Mergana ndai, turang!”

    “Ikh! Sengget ka pe aku i bahandu turang!” Jawab Ginting Mergana.

    “Ena! Me turangdu pe nggo ngataken bage, bapa Manik!” nina ndehara Ginting Mergana.

    “Bingung kapken aku bahan kena e.”jawab Ginting ka.

    “Engkai maka kam bingung o, turang Ginting Mergana? La kin i eteh’du maka kam kapken genduari sintuana i jabu ras sembuyaken Ginting Manik Mergana e kerina, sini kapken tinusur Bapa Kuta nai-nai nari i tengah-tengah kuta Simalem enda.” nina beru Ginting Manik. Sambungna ka: “Jadi, engkai maka pupus turang kami si enggo lawes ndai sini ngudasa denga si i jadiken Bapa Kuta bas inganta enda? Lakin akapdu kurang payo e?”

    “Uai, bapa Manik! Payokel kuakap kai nina turangdu e o, bapa Manik.” Sela nande Manik.

    “Uai, turang! Kam nge si pantasna jadi Bapa Kuta i kuta Simalem enda!” nina beru Ginting Manik ka.

    “Hm....! Jadi! Uga nge perbahanenku kerna si e? Adina anak kuta pe enggom ngatakensa ia si pantasna jadi Bapa Kuta i kuta Sialem enda?” erpenungkun Ginting Mergana nandangi si dua diberu e.

    Kentisik percakapen e bagi tempa-tempa ngadi. Teridah telu kalak e rukur mbages-bages.

    “Bagenda saja, bapa Manik! Ikutkendu saja bagi sini enggo i aturken anak berunta Karosekali Mergana ras anak kuta kerna penangkuhen enda. Ibas arih-arih pepagi maka ngerana kami gelah kam simangkusa, entahpe mewakili kepengulun enda. Jadi, la mungkin kuakap i tolak anak kuta. Sebab i eteh maka kam me sintuana ibas kerina jabu Ginting Manik Mergana i belang-belang kuta Simalem enda.”

    “Jadi uga nge?” sungkun Ginting Manik mulihi.

    “Adi enggo kam kari simangkusa, maka sibeneken (bunuh) anak e kari pudi wari e glah ula teridahkel i mata anak kuta maka kita la senang.” Sambung ndehara Ginting Mergana, nina: “Adi nggo bene anak e, ugapape me i darami gancihna. Ise nari, adi la kam? I eteh maka kam me sintuana si tading i jabu Gnting Mergana e ras si eteh maka Ginting Mergana oh ndai sisada nge  ras labolit sembuyakna.

    “Hm...! Jadi uga nge sibahan carana mbenekensa.?” Sungkun Ginting Mergana ka mulihi.

    “Uga adi sipindo racun man peraji-aji? Em si tamaken ku nakan nande anak e, gelah nandena mate ras anak e sibeneken salu Tendi Nunda. Uga akap kena?” jawab beru Ginting Manik.

    “Cocokkel kuakap bagi kata turangdu ena, bapa Manik!”

    Nggo me sue arih Ginting Mergana e rikutken ndehara ras turangna, maka mbeneken anak Ginting Mergana sembuyakna sienggo lawes bagepe ras nandena beru Sembiring Kembaren.

    ********************

    Gendek cerita, maka melalakel rencana-rencana busuk Ginting Manik Mergana rikutkan ndehara, turang, bagepe juak-juakna guna meneken (bunuh) pupus sembuyakna si kitik denga bagepe ras nandena. Tapi, anak Ginting Mergana ras nandena beru Kembaren e i pasu-pasu Dibata Simada Kuasa kap, maka piga-pika kali selamat kalak si dua e ibas rencana-rencana busuk sembuyaken bapana siatena meneken ia.

    Ibas sada paksa enggo latihkel akap Ginting Mergana bagepe pengikut-pengikutna guna meneken Merga Ginting Manik si kitik denga e. Bagepe nggo tersiar berita i belang-belang kuta, kesain, bagepe ku permakan i mbal-bal maka rencana-rencana busukna guna meneken anak e. Kondisi si bage rupana erbahan Ginting Mergana e jadi panik ras mbiar adi kari rempet anak kuta erpenembeh nandangi ia bagepe keluargana. Emaka, i dilo Ginting Mergana ndehara, turang, bagepe juak-juakna guna ngerananken berita e ras muat sada rencana si banci nyelamatken ia ras keluargana bagepe banci meneken pupus mendiang sembuyakna si jadi duri i bas perukurenna.

    Sue enggo arih Ginting Mergana bagepe ras kerina pengikut-pengikutna guna gelah banci meneken anak sembuyakna bagepe ras nandena. Maka enggo i susun rencana ras i bas waktu si deher e bakal i dalanken. Maka bage i suruh Ginting Mergana juak-juakna guna ndarami anak perana si pertandang i kuta Simalem jadi alat guna pedalan rencana busukna e.

    **********************

    I bas sada paksa, muat lepasna ciger wari, medem me beru Sembiring Kembaren i kamarna rikutken anak sikelengina Ginting Manik Mergana. Teridah maka enggokel metabeh perpedemna bagepe anakna, maka sora si megang pe megati lanaibo i begina.

    I bas pertabehna perpedemna, maka kai kin pe siterjadi lanaibo i gejabna, masuk me sekalak juak-juak diberu sini erdahin i jabu Ginting Manik Mergana muat anakna si Ginting Manik ras mbaba anak e ku tengah-tengah kesain gelah i idah kerina anak kuta Simalem, maka anak e la ras nandena tapi ras juak-juak jabu Ginting Manik Mergana.

    I bas kamarna beru Sembiring Kembaren tayang i bas perpedemna maka la i gejabna sekalak parang mbelin enggo ku bas kamarna. Tedis parang mbelin e i tepi tingkap kamarna gelah anak kuta sini lepus arah jabu e ngidah ia tedis i balik tingkap kamar beru Kembaren anak singuna. Dung si e parang mbelin e bene arah kuta e, maka ise pe la pernah ngidahsa i kuta. Bagem i lakokenna piga-piga kali erbahansa turah cakap si mejin i tengah-tengah masyarakat.

    Perbahan nggo mbarkel cakap e i tengah-tengah anak kuta Simalem, maka reh tua-tua kuta ku jabu Karosekali Mergana selaku sekalak guru mbelin sini i segani i kuta bagepe selaku anak beru Ginting Manik, guna encakapken berita-berita si mejin si mbar i tengah-tengah anak kuta. Maka i suruh Karosekali Mergana juak-juakna guna nungkun man beru Kembaren kerna berita-berita simejin e. Bingungkel beru Sembiring Kembaren megi-megisa, sebab labo pernah i etehna kai si sangana terjadi, maka salu kontan beru Sembiring Kembaren mbantah berita e, sabab tehna maka ia benar la pernah ngelakoken bagi sini i cakapken anak kuta. Tek kel Karosekali Mergana nandangi kemberahen mendiang Kalimbubuna e maka lanai i pegedangna masalah e i bas ia, tapi reh dekahna reh mbarna berita e erbahan maka anak kuta lanai tenang.

    Ngidah perbahanenna si erdalan lancar bagi sini i rencanakenna, meriahkel ukur Ginting Mergana, ndehara, turang, bagepe kerina pengikutna. Amin bage, langa puas ukurna ope dengan bene anak e bagepe ras nandena, maka erencana ia manfaatken situasi e guna beneken anak e. I suruhna juak-juakna guna nggarai perukuren anak kuta gelah ernembeh ate nandangi beru Sembiring Kembaren nande si Ginting Manik anak melumang.

    *********************

    Ciger wari. Paksa jelma sienterem erdahin i juma, beru Sembiring tayang bas perpedemenna bagepe anak sikelengina. Perbahan tabehna perpedemna piah-piah la i gejabna kai si terjad.

    Sekalak juak-juak diberu masuk ka ku kamarna muat anak sikelengina ras mbabasa keliling kesain gelah i idah anak kuta, bagepe ku mbal-bal gelah i idah kerina permakan. Bas tabehna perpedemna maka la i gejab beru Sembiring maka nggo kubas kamarna sekalak parang mbelin. Tedis parangmbelin e i tepi tingkap maka kerina kalak si lepus i idahna ia, e erbahansa gara perukuren kalak singidahsa, maka reh piga-piga anak kuta e ku jabu Karosekali bagepe ku jabu Ginting Manik mergana ngaduken asalah e.

    Meriahkel ukur Ginting Mergana megi-megisa berita e. Maka i garaina perukuren anak kuta e, i ajuk-ajukna anak kuta gelah reh rawana ras ndahi jabu ingan beru Kembaren ndehara sembuyakna e medem. I ja enggo i rencanakenna ope si e sada rencana si mejin guna beneken peraginna e.

    Iarak-arakna anak kuta e ku jabu ingan peraginna e medem. Seh i lebe-lebe jabu e, minter ia ras piga-piga anak kuta ku bas jabu e. Maka la tanggung senggetna anak kuta ngidah beru Sembiring medem ras i sampingna sekalak parangbelin medem ka. Maka turah ranan-ranan si ejin ras megang erbahan sengget beru Sembiring Kembaren maka rempet ia medak. Pas bukana matana seh kel senggetna ia ngidah anak kuta ras sekalak parangbelin medem i sampingna. Piga-piga anak kuta minter narik parang belin e ku darat jabu e maka ise pe lanai ngidahsa ras metehsa ku ja lawesna ras uga parangbelin e, sedangken beru Sembiring tading i kamarna, bingun la tehna kai sienggo terjadi.

    Enca e i arak-rak anak kuta me beru Sembiring Kembaren ku tengah-tenagah kuta. Maka ngerana me Ginting Mergana sembuyak mendiang perbulangenna. Nina: “endam! Endam contoh sada diberu si erbahansa maka kutata e sial. Kerna perbahanenna si mejin maka banci erbahan nini-ninita nembeh.”

    “Payo! Payokel!” nina anak kuta ngaloisa.

    “Abu perbulangenna ndai pe lengabo i ombakken, beguna pe lenga bo lawes arah jabu e, nggo bage perbahanenna! Engkai maka nembeh ate begu-begu ninita ninta rusur, bage kepeken perbahanenta.” Nina ka pernanden sideban.

    “Me enggo si idah uga perbahanenna. I berekenna anakna gelah i jaga kalak, sedangken ia ras dilaki sideban si la tandai dua-duai i kamar. Mejile kin bage?” nina ka beru Ginting: “Mela siakap adi bage pernanden kuta e, ula kari jadi kuan-kuannen belang-belang Taneh Karo Simalem enda, maka pernanden kuta Simalem sibagidi rupana. Apaika nande sekalak keturunen pengulu calon Bapa Rakyat Sirulo e. E, mela kel kari siakap, nake!”

    Melala kel turah cakap ras perukuren paksa si e si ngataken maka beru Kembaren e arus i ukum. Maka perbahan biar kata bana e kari jadi kuan-kuanen si mejinken gelar kuta Simalem e, maka i putusken gelah beru kembaren e i ukum i datas api gelah ula nadingken bekas si la mehuli man kuta Simalem bagepe si ngianisa.

    Lit si la setuju, tapi teremen nggo si setuju kerna keputusen e. Ngidah si e, ermamang ate kel Karosekali Mergana sabab tek ia maka beru Kembaren si kapken kemberahen Kalimbubuna Ginting Mergana e labo ersalah, maka iusahakenna gelah ukumem e la i dalanken tapi mekeng kel keluarga Ginting Mergana bagepe kerina anak kuta si ndukungsa maka ukumen e arus i laksanaken. Iajuk-ajuk Karosekali Mergana kerina tua-tua kuta, guru mbelin, bagepe anak kuta lainna gelah ukumen e la surung, entahpe ukumenna i sambari salu pedarat beru Kembaren enda arah kuta Simalem nari, amin bagepe mekeng denga perukuren keluarga Ginting Mergana bagepe kerina anak kuta sini ndukungsa gelah pedas ukumen e i lakoken.

    Latihkel enggo akap Karosekali Mergana e ndarami dalan guna nyelamatken beru Sembiring Kembaren arah ukumen tutungen bagepe enggo ka nge latih akapna ngajuk-ajuk anak kuta kerina, tapi lalit ertina. Maka enggo kerikel akalna.

    ********************

    “O, nande beru Ginting! Uga nari nge sibahan maka banci nyelamatken tinusur bagepe ndehara sini kelengi mendiang kalimbubunta Ginting Manik Mergana o, Nande? Enggo latihkel akap anakdu enda, maka peseh ajar pedahdu nandangi anak kekelengendu enda, oh nandeku!” ngerana Karosekali nandangi nandena beru Ginting Manik.

    Erjabab nandena, nina: “Ku eteh nge uga enggo perbahanendu nandangi kalimbubuta Ginting Mergana o, anakku!” nina nande Karosekali Mergana si beru Ginting Manik. Sambungna: “Lit nge pagi malemna anakku, labo pagi sia-sia kari kerina si enggo i lakokendu e. Reh nge pagi dalan simehuli guna nyelamatken ras empersada kalimbubuta subuk siapaipe.”

    “Tapi. Biarkel aku, nande! Biar aku paksa si e labo pepagi reh. Sabab enggo kuidah kerna perukuren ras perbahanen kalimbubuta kerina. Amin bagepe, nande labo lit ukurku ertimbang belah kerna kerina kalimbubu e amin bage pe perbahanenna lalap nge ku ergai kerina kalimbubu e o, nande ku.” Nina Karosekali Mergana.

    “Kuangka nge, anakku!” jabab nandena, nina ka: “Lakokenlah anakku kai sini akapdu perlu ras benar i lakoken.”

    “Bujur, Nande!” nina ka Karosekali Mergana.

    ********************

    Sada berngi ope ukumen tutungen e i lakoken, i dilo Karosekali Mergana kerina sembuyakna ras juak-juak si tek ia guna ercakap-cakap ngukuri cara nyelamatken kemberahen kalimbubuna Ginting Mergana bagepe anakna. Maka enggo sue arih, bas berngi si e ka i tangko me kemberahen kalimbubu Ginting Mergana e bagepe pupusna arah jabu Ginting Mergana guna ibaba (iasingken) ku kenjahe. Ras kerna si e kerina i kataken Karosekali Mergana gelah i kerna si e i buniken kel arah ise pe.
    ersambung........
      
                                                                                                                                                                          
    Comments
    4 Comments

    4 comments:

    1. Ija sambungenna anak beru????

      ReplyDelete
    2. Sabar kam kalimbubu!
      Hehehe...
      Mejuah-juah.

      ReplyDelete
    3. Selamat Berjuang kalimbubu......
      he he he...

      Turi-turin si pebue
      Tading turi-turin siadi
      Nuri-nuri budayanta ndube
      Tading ingeten bas zaman si gundari

      ReplyDelete
      Replies
      1. Mejuah-juah ka Kalimbubu ningku ka sekali. Maka kalimbubu ningku, erkiteken "binuangku" beru Tarigan e. Hehehe...

        Bujur, bas komentndu. Mejuah-juah ras lestari terus budaya Karo.

        Delete

    Mejuah-juah!